woensdag 26 november 2008

Emmeke








Mertensstraat 61. Hier woonde, van 1 augustus 1923 tot 1 november 1923, Emma Clément. Oftewel Emmeke.

Emilie Theodora Maria Clément werd geboren te Borgerhout op 10 maart 1893. Ze werd het liefje van Paul Van Ostaijen in 1917. Emmeke had door haar compromitterende omgang met de Duitse bezetters nog meer redenen om naar Berlijn te vluchten (begin november 1918) dan Van Ostaijen. Via haar Duitse relaties bemachtigde zij paspoorten en een contactadres in Berlijn. Op de groepsfoto (genomen in Berlijn) ziet u Emmeke als derde van rechts, Van Ostaijen staat uiterst rechts.

Emmeke heeft in de kunstgeschiedenis haar sporen nagelaten. Op de tekening (een karikatuur van Paul Joostens, december 1918) staat zij uiterst rechts, naast van Ostaijen. De man links van de kribbe is Flor Jespers (die van: "Hoort / hoort / Flor Jespers heeft een Singernaaimasjien gekocht"). Ook is ze samen met Van Ostaijen vereeuwigd op een schilderij van de Duitse schilder Stuckenberg ("Bildnis Paul Und Emmeke Van Ostaijen", 1919, onderste plaatje).

In april 1921 stond de relatie van de twee Antwerpse bohémiens onder druk, want Emma werd verliefd op Peter Pringsheim, de zwager van Thomas Mann. In juli 1923 keerde Emmeke terug uit Berlijn en trachtte zij de relatie met Van Ostaijen te hervatten. Emmeke werd op 1 augustus 1923 te Antwerpen uitgeschreven en verhuisde naar de Mertensstraat 61 te Borgerhout. Via zijn relaties vond Van Ostaijen een baan voor haar. Emmeke bleef al die tijd in schriftelijk contact met Pringsheim en bracht hem op de hoogte van haar moeilijke situatie. Eind oktober reageerde hij hierop met een brief, waarin hij haar vroeg naar Berlijn terug te keren en met hem te trouwen. Op 1 november 1923 vergezelde Van Ostaijen Emmeke naar de trein die haar naar Berlijn zou brengen. Eén dag eerder was de moeder van Van Ostaijen overleden. In een tijdspanne van twee dagen verloor hij dus zijn moeder en zijn geliefde.

Het is een mooie gedachte dat Paul Van Ostaijen hier 85 jaar geleden wellicht door de buurt liep, en de dingen groette ("Dag ventje met de fiets op de vaas met de bloem / ploem ploem").

4 opmerkingen:

Sarah zei

leuk, dat wist ik allemaal niet.
maar die tekening: is dat een kindje in die kribbe en ligt dat daar dan niet heel raar?? :)

Hans H zei

Dat is het zoontje van Flor Jespers. En ja, die ligt raar. Het zou ook kunst kunnen zijn natuurlijk.

Sarah zei

Oeps.. dat zal het gat in mijn cultuur zijn vrees ik.. :)

Marc zei

Emma Clement is niet geboren op 10 maart 1893 maar op 16 maart 1893
Marc