Smalltown

Een grove schatting: ik denk dat er op deze blog ongeveer 10.000 foto's van Borgerhout zijn te vinden. Het zijn er inmiddels zoveel dat ik het overzicht soms ook kwijt ben. Van deze foto heb ik vaag het idee dat hij al eens eerder passeerde, vermoedelijk met de bijbehorende vraag 'wie weet waar deze foto genomen is?' of zo. Ik kan hem helaas niet meer zo snel traceren.

Ik krijg hem nu aangereikt met een bijschrift: Schapenstraat, 1883. En dat is handig want dan hoef ik geen publieksvraag meer te stellen.

De Schapenstraat dus. Dit is duidelijk vóór de introductie van de automobiel in het Borgerhoutse straatbeeld, want die zouden zich vastgereden hebben aan het eind van de foto.

met dank aan Staf Hermans

Amazon

Al surfend over het wereldwijde web stuit je soms op mooie foto's van onze buurt. Van het soort dat ik zelf niet kan maken. Zoals deze, een witte Volvo Amazon in de Schapenstraat, tenminste: ik denk dat het een Volvo Amazon is. Van de kleur ben ik redelijk zeker.

De foto zou genomen zijn in 2007. Dertig jaar vroeger was er in de garagepoort achter de auto waarschijnlijk zo iets als een autohersteller (zie: Castrol). In die tijd hoorden dit soort klassieke wagens nog gewoon in het straatbeeld.
        

© Alle rechten voorbehouden
door Kwark Frietveld

In een vliegmachien

Je kunt je dat bijna niet meer voorstellen in een dichtbevolkt gebied als Borgerhout, zo'n fabriek midden tussen de huizen. Toch waren er vroeger veel, heel veel kleintjes en af en toe een grote. Dit is een grote. Het is natuurlijk de chocoladefabriek van Martougin.

De foto werd genomen vanuit een vliegmachien. Voor de lezer die zich moeilijk kan oriënteren: de straat links (die van boven naar beneden loopt) is de Helmstraat, die van links naar rechts is de Schapenstraat.

Laatstgenoemde straat trok ik afgelopen weekend nog eens, met beide voeten op de grond. Dat voelt voor mij toch net iets beter.

Daar buiten loopt een schaap

Aan het huis nr 17 in de Schapenstraat hangt een bas-reliëf in keramiek. De bewoner van het huis, Vincent Billiau, die merkte dat ik er een foto van nam, gaf graag wat uitleg. Op het bas-reliëf staan schapen, een verwijzing naar de straat. Het artistieke werk komt uit het atelier van de onlangs overleden Ortrud Grevel en Bart Maréchal. Ortrud Grevel creëerde graag vazen en dierenfiguren. Bart Maréchal maakt abstrakter werken. Maar ook hij maakt, net zoals zijn partner, vazen. Het atelier van beide keramiek kunstenaars is in Brugge. Even tot in de Schapenstraat lopen volstaat om werk van hen te zien.

Maar ook bewoner Vincent Billiau is een kunstenaar. Onder zijn ‘nom de plume’ V.P.M. Bio schrijft deze van oorsprong West-Vlaming poëzie. Vanuit zijn gedichten komt hij bij het beeld. Het zijn compilaties, bewerkingen van foto’s, digitale beelden met computertechnieken. Het beeldend werk  zijn vaak vlakke beelden opgebouwd uit weinig verschillende kleuren met centraal de figuratie van zowel man als vrouw. Eigenlijk is een foto van V.P.M. Bio nooit zomaar een foto, het is in beeld gebrachte poëzie.

Titel = berceuse

Castrol

Even aanhaken bij de ‘actualiteit’. Dat wil zeggen: de actualiteit van 10 jaar geleden. Toen werd in de Schapenstraat Mohamed Achrak vermoord. De Gazet van Antwerpen zal er de komende week vol van staan.


En als we dan toch in de Schapenstraat zijn kan ik meteen twee foto’s laten zien. Dit is ter hoogte van nummer 22, dat is het huis in het midden. In 1980 was er aan de linkerkant daarvan blijkbaar iets met auto’s, getuige het uithangbord met Castrol (motorolie).

Nu is het fraai opgeknapt en zo te zien onderdeel van de lofts in de voormalige Martougin chocoladefabriek. Zelfs op een regenachtige vrijdagochtend in november 2012 ziet het er een stuk beter uit dan in 1980.

bovenste foto uit het archief van het Agentschap Onroerend Erfgoed

Architecture parlante (11)

Omdat architectuurgeschiedenis geen exacte wetenschap is, nog eens een beetje raden.

Vier opvallende huizen in de Schapenstraat. Rode baksteen gecombineerd met natuursteen voor ornamenten in neo-Vlaamse renaissance (zie deur- en vensteromlijstingen). Stijl, materiaal en metselverband wijzen naar bouwperiode 1890-1910. En zonder twijfel naar een opdrachtgever uit liberale kringen, wat toen gelijk stond met een voorkeur voor het Vlaamsch (neo-Vlaamse renaissance weetjewel).

Het zijn vier identieke kleine huizen van twee traveeën en twee bouwlagen, in repeterend schema naast elkaar gezet. Dat wijst erop dat een rijke opdrachtgever deze huizen bouwde uit liefdadigheid voor ocharme een stel arbeiders die geen eigen woning konden kopen. En ja hoor: een adressenlijst toont ons dat hier weduwen woonden (veuves), een schone doelgroep those days.

En dan de laatste tip die de architectuur ons geeft: gebouwd tegenover de chocoladefabriek. Meneer de Martougindirecteur die huizen bouwt voor de weduwes van zijn trouwe opzichters? Volgens mij is het idee zo zot nog niet.

Mocht er iemand goesting hebben om in het archief van het kadaster deze gegevens te gaan controleren: laat me zeker weten hoever ik er naast zit.

Façade

Façade des sorties de marchandise van, het staat op de gevel, de chocoladefabriek van Martougin, kant Schapenstraat. Een markant gebouw dat ze volgens mij per ongeluk vergeten zijn af te breken. Of er was vertraging met de aanvraag van de sloopvergunning, dat kan ook.

Maar het staat er dus nog (klik), en sterker: er wonen zelfs mensen.

Foto uit de collectie van Frank Dekens

Martougin: de rondleiding (1)

Entrée des usines, oftewel de ingang der fabrieken. De ingang van de chocoladefabriek van Martougin in de Schapenstraat welbepaald. We hebben eerder al binnen een kijkje genomen (hier en hier), en we zullen u de komende weken nog uitgebreider meenemen op een rondleiding.

Volg de gids.

Foto gevonden op internet.

Chocolat Martougin Anvers

Nadat Den Bougie en Den Bleek al een eigen ingangetje op deze blog hadden gekregen, is het nu de beurt aan een van die andere Beroemde Borgerhoutse Fabrieken: Martougin. Over deze chocoladefabriek op de hoek van de Helmstraat en de Schapenstraat was hier al vaker wat te lezen, en het staat nu dus keurig gegroepeerd: tast toe!

(plaatje uit de collectie van Hendrik Roelandt)

Eerlijk gevonden

Deze foto vonden we op het internet. De schuine code die er doorheen loopt, dient om de foto te behoeden voor ongewenst downloaden en nog ongewenstere publicatie. Sterk initiatief!

We zien de Schapenstraat, vanaf de hoek met de Helmstraat. Aan de linkerkant een oude bekende: de Martougin. Ook bekend onder de officiële naam "Chocolaterie Modèle".

Wat wij overigens een mooie naam vinden.
Doet een beetje denken aan een chapellerie?

Moord en brand

Het is vandaag alweer 7 jaar geleden: op 26 november 2002 werd Mohamed Achrak in de Schapenstraat doodgeschoten door zijn psychisch gestoorde overbuurman. Er ontstonden rellen, die zich snel verplaatsten naar de Turnhoutsebaan (en omgeving, weten wij uit eigen ervaring). Gevolg: veel materiële schade (een "spoor van vernieling" kopte de GVA de volgende dag, zie plaatje).

Het tragische incident beheerste nog lang de media, al was het alleen al om de juridische procedure die - zonder succes - werd opgestart richting Dyab Abou Jahjah, indertijd de kopman van de AEL.

Chocolaterie Modèle

Chocolaterie Modèle oftewel de Martougin.
Op de bovenste foto zie je de ingang aan de Helmstraat.
Op het kaartje staat 'Rue Des Champs'.
Frans voor Veldstraat.
Oud voor Helmstraat.

De onderste foto werd recentelijk geschoten, aan de zijingang in de Schapenstraat.
Hoe de binnenkant er vroeger uit zag kun je je hier herinneren.
Hoe het er nu uitziet zie je hier.

(Gevoelige magen: opgelet voor het Lars Von Trier-effect!)