Hoog Erwin, kijk omhoog Erwin...(2)

...en dan valt het Kruidvat op de Turnhoutsebaan op (foto 1).

Niet zo zeer de winkel zelf, want daar is iedereen bekend mee en ook met wat ze daar verkopen.

Mij ging het vooral om de de eerste verdieping en hoger.
Op foto 2 ziet men de zwarte tegels (of stenen of welk materiaal het ook is...) met de naam van een reeds lang verdwenen winkel en de artikelen die er verkocht werden.

Nog hoger - nabij de dakgoot - een smeed- of laswerk (foto 3).
Wat het voorstelt, weet ik niet maar het heeft wel wat van een tiara of diadeem.

De nostalgicus in mij hoopt dat het er nog een tijdje mag blijven staan...

Foto's : Erwin

De kerk van Coquilhatstad

Paters weten wat goed is voor de mens. Of het nu om Belgen of Kongolezen gaat: geef ze een kerk en een dag congé per week om die te bezoeken en ze zijn al lang tevreden.

Zo geschiedde het dat de zwarte medemens op zondag van en naar de kerk toog. Daar nam een pater dan een foto van ten bewijze van de stichtende werken die aldaar plaatsvonden.

Coquilhatstad, de plaats waar deze foto is gemaakt, bestaat trouwens niet meer als naam. De stad nog wel, die heet vandaag Mbandaka. Je vindt haar hier op de virtuele wereldbol die google maps heet.

Gids door de Peperbus: de klokken

We hadden het al eerder over de klokken in de Peperbus.

We nemen nog eens de Gids voor bezoekers erbij voor uitleg:

In de toren hangen 4 klokken, waarvan slechts de grote nog de oorspronkelijke is: Salvator (3051 kg). De 3 andere werden tijdens de oorlog weggehaald en later vervangen:

- O.L.Vrouw (1895 kg)

- St. Jozef (1235 kg)

- St. Jan (980 kg)

Ze hebben als toon Do-Re-Mi-Fa. De oorspronkelijke klokken werden gegoten door het huis Van Aerschot te Leuven voor de Wereldtentoonstelling van 1885 en werden voor onze kerk aangekocht in 1895.

Foto van de klokkenstoel gekregen van Frank Cavens, foto van de drie nieuwe klokken na de oorlog van Hendrik Roelandt.

Coup de théâtre

Leerlingen van het Lyceum aan de Generaal de Wetstraat spelen historisch verantwoord theater. Het lijkt wel Neel Gazet daar in de bovenste foto, maar het kan ook de rattenvanger van Hamelen zijn of Tijl Uylenspiegel.

Het is vreemd dat men jonge mensen altijd oude mensen laat spelen op school. Misschien dat dat vandaag anders is maar in mijn tijd (en die is nog niet lang geleden) was dat ook (nog) zo. Is het iets sociologisch? Sociale leertheorie? Verklare wie verklaren kan.

Foto uit de collectie van Hendrik Roelandt

Cottagestijl

De publieke opinie is snel geneigd om Borgerhout te associëren met grauwe wijken vol enge mensen die allemaal enge dingen doen, maar er is ook een rustiger gedeelte dat minder vaak negatief in het nieuws komt. Bijvoorbeeld de Gitschotellei, hier kijken we naar het landelijk rijtje met de nummers 309 tot en met 313.

Drie eengezinswoningen in een typische cottagestijl. Vanaf 1840 waaide deze romantisch/kitscherige bouwstijl vanuit Engeland over naar het vasteland en werden er dan ook veel cottages in het Vlaamse land geplant, over het algemeen met weinig respect voor de oorspronkelijke verhoudingen (lees: hoe groter hoe beter). De stijl bloeit trouwens nog steeds, hoewel in de Vlaanders de Spaanse haciëndastijl de laatste tijd aan een inhaalbeweging bezig is.

Terug naar de foto: binnenkijken op nummer 309 kan hier.

Foto: Jef Neefs.

The family that prays together

De Kerk van de Heilige Familie, op de foto gezien vanuit de Betogingstraat met op de achtergrond de bomen van het Koxplein. Daaronder een bouwtekening: een lengtedoorsnede van de kerk zoals die tussen 1906 en 1909 opgetrokken werd. De mooiste kerk van Borgerhout, als u naar mijn bescheiden mening zou vragen.

Voor de freaks nog wat technische details: "Driebeukige kruisbasiliek met N.-toren. Schip en zijbeuken van vier trav., transept van drie trav., koor (Z.) van één trav. en driezijdige sluiting, zijkoren. Bakstenen kerk met sporadisch gebruik van natuursteen voor banden, kordons, omlijstingen en dekstenen; leien zadel- en lessenaarsdaken; versneden steunberen en spitsboogramen. N.-puntgevel met aan O.-zijde vierkante toren van vier geledingen onder leien spits".

Foto gevonden op internet, tekening - net als de geciteerde tekst - uit Bouwen door de eeuwen heen, deel 3nd.

Zeg maar dag

Zeg maar dag tegen de Blijde Inkomststraat zoals je ze kent. Vorige week zijn de werken begonnen. Tegen 12 augustus zal de straat uit de as herrijzen met een nieuw wegdek, overal riolering en -we mogen dat zeggen- een aantal parkeerplekken minder. Goede keuze als je het straatbeeld vandaag bekijkt maar ik zal wel alleen staan met dat enthousiasme. Benieuwd naar het resultaat.

Foto van homo mobilis Jan Seurinck

Bleyckerije

Een paginagroot artikel in een editie van de Zondagsvriend uit 1937: "De schoonste bleyckerije van Europa te Borgerhout". Het gaat hier natuurlijk over de - toen ook al - verdwenen blekerij op de hoek van de Bleekhofstraat en de Kroonstraat.

Meer foto's en achtergrond over de blekerij hier.

Artikel uit de collectie van Geert Janssens.

Homo sus sylvis

Men beweert wel eens dat varkens vieze beesten zouden zijn, maar de menselijke variant - de Homo sus sylvis, oftewel bosvarken - is nog veel erger. Het is een schadelijke soort die overal wordt waargenomen waar menselijke bewoning is. De soort is vooral schadelijk door de achtergelaten sporen, die - zoals de naam al zegt - veel worden aangetroffen in bossen, maar ook in parken, op picknickplaatsen en stranden. Dit ondanks Witte Tornados, Lentepoetsers en andere vrijwilligers.

De bestrijding wordt bemoeilijkt doordat de soort vrijwel niet van de nauw verwante soort Homo sapiens te onderscheiden is. Alleen de sporen zijn onmiskenbaar, maar als men de sporen aantreft is het dier meestal reeds verdwenen. Verder geniet de soort een opmerkelijk goede wettelijke bescherming. Terwijl andere schadelijke dieren zonder bezwaar mogen worden afgeschoten, wordt het doden van een bosvarken in alle landen met jarenlange gevangenisstraffen bestraft.

Teneinde de overlast door bosvarkens te verminderen, dreigen de autoriteiten met boetes (die zelden daadwerkelijk worden opgelegd) en zetten ze grote hoeveelheden afvalbakken op plaatsen waar de soort zich pleegt op te houden. Het succes van deze maatregelen is gering: op de foto ziet u het Krugerpark zoals ik het vanochtend aantrof. De rotzooi verspreid over het hele park is niet op de foto te zien, maar gelooft u mij dat het niet beperkt is tot het stukje rond de vuilbak.

Een bosvarken zet een kapotte fiets logischerwijs ergens in de buurt van een glasbak, en als de vuilbak vol is komen maar weinig bosvarkens op het idee dat je je troep ook mee naar huis kunt nemen om het daar weg te smijten.

(dank aan Wikipedia)

Joos(t) mag het weten

De Joos Robijnslei ligt voor een stuk in Borgerhout en voor de rest in Deurne. De straat werd geopend in 1911, en genoemd naar "den drossaard Robyns die Deurne-Borgerhout, Wilrijk en Oosterweel onder zijn gezag had in de moeilijke jaren 1585-1612, en tegenover wie de bevolking zich zeer verschuldigd erkende." (volgens Prims, 1936).

Zoals u ziet op bovenstaande foto's is er wat verwarring over de juiste schrijfwijze van de naam Joos(t) Robij/yns. Aan het begin van de straat (Borgerhout) wordt een andere versie gehanteerd dan aan het eind (Deurne).

En dat terwijl het pleit toch al beslecht is. Kort na de fusie met Antwerpen werd aan beide districten een motivering van de schrijfwijze gevraagd. Joos(t) mag weten wat de doorslag heeft gegeven, maar het werd 1-0 voor Borgerhout. Sindsdien is het Joos Robijnslei. Alleen zijn in de Deurne de bordjes nog niet verhangen.

Foto's en info: Jef Neefs

Gids door de Peperbus (5): nieuw altaar en ambo's

We lezen verder in de Gids voor bezoekers, p. 3:

"Het nieuwe altaar (+ Ambo's)

Dit altaar werd in 1964 geplaatst in toepassing van het Tweede Vaticaans Concilie. Het past wonderwel in de stijl van de Kerk."

Een beetje uitleg over de gevolgen van dat Concilie, geknipt en geplakt van een site die het kan weten:

Om de gemeenschappelijke viering te bevorderen, werd het altaar dichter bij het volk gebracht. Dit dienstaltaar of celebratiealtaar bevindt zich in tegenstelling tot het oude hoogaltaar op het zelfde niveau als de gelovigen.

Ook andere kerkmeubelen die een fysieke scheiding vormden tussen de priester en de gelovigen, raakten in onbruik. Gods woord wordt niet langer verkondigd vanop een monumentale preekstoel, maar van achter een eenvoudige lezenaar, die naast het dienstaltaar staat opgesteld. Een stenen lezenaar wordt ook een ambo genoemd.

Foto uit de collectie van Frank Cavens.

Pensionnat des Sœurs de Notre-Dame

Het pensionaat van de zusters van Onze-Lieve-Vrouw aan de Turnhoutsebaan omstreeks het jaar nul (negentienhonderd, dus). Verdwenen na de verbreding van de baan. Ongeveer op deze plaats vindt u tegenwoordig het instituut Maris Stella - Sint Agnes (website).

Ik heb zo'n beetje op internet gezocht naar meer geschiedenis over deze school, maar zogauw niets gevonden. Ik hoop u binnenkort nader te informeren.

Foto's uit de collecties van Xavier Van Mol en Geert Janssens.

Proper

Zoals vannacht reeds aangekondigd op deze blog, is het vandaag een mooie lentepoetsdag geworden. Op onze controleronde in de Sint-Mattheus- en de Bothastraat konden wij zien (en proeven) dat het goed was!

Foto's van Hans (ik deed het babbelwerk, de kinderen maakten een buurvrouw nat)

Daar is de Lente(poets)

De melding komt misschien een beetje laat, maar beter dan nooit: vandaag is het weer de jaarlijkse Lentepoets. Als uw straat niet meedoet kunt u zich vast aansluiten ergens in de buurt. Solopoetsen is natuurlijk ook niet verboden.

Op de foto: een hapje en een drankje na de Lentepoets van 10 jaar geleden in de Sint Mattheusstraat.

Foto: Linda Jansen.

Vogelen

"Op de wereldkampioenschappen voor ornitologie die van 2 tot 10 februari werden gehouden in Antibes-Juan Les Pins in Frankrijk werd de titel van wereldkampioen toegekend aan de 7-jarige Chantal Bastiaensen, het jongste lid van de ornitologische klub 'Verenigde Vrienden' die in 1872 te Borgerhout werd opgericht en die nog steeds aldaar is gevestigd in het lokaal Pax aan de Sterlingerstraat".

Dat het bestond, wisten we niet. En dat een Borgerhoutse er in 1974 wereldkampioene in werd...nog minder.

Op de foto ontvangt Chantal een geschenk uit de handen van schepen Van Beek.

Mocht Chantal - of iemand van de Verenigde Vrienden - deze post lezen, kan er ons dan eens wat nadere informatie bezorgd worden rond haar wereldkampioenschap?

Info en foto Het Nieuwsblad van 25 maart 1974

Parking

Het Laar, ooit open plek in het bos, open plek in de stad ergens begin de jaren '50, parking en marktplaats vandaag. Op de foto wordt aan de OLV ter Sneeuw nog naarstig gebouwd. Zo zonder auto's en met dat standbeeld in het midden heeft het Laar best iets mooi vind ik zo. Dat ze die auto's maar snel onder de grond steken daar.

Foto uit de collectie van Hendrik Roelandt

Nog koekjes!

De koekjesgeschiedenis van Borgerhout is op deze blog al aan bod gekomen met Cordemans in de Van der Keilenstraat. Deze historiek was heel kort: de Borgerhoutse koekjesfabrikant werd opgeslorpt door Parein, om via allerlei fusies tot Lu te evalueren.

De oude fabrieksgebouwen (1895) van Parein zijn gelegen op het Zuid, aan de Montignystraat. Dat de biscuitjes tot in Borgerhout een commercieel succes waren, zie je op deze foto. Het gaat om een winkel langs de Turnhoutsebaan, gezien het hoge huisnummer.

Foto uit de collectie van Yves Lemmens

Wij zijn samen onderweg

De paters van het Heilig hart bleven niet tussen de vier muren van het klooster. Hier zien we de vrolijke bende, klaar voor vertrek. Wij vermoeden dat ze naar Amsterdam op weg zijn maar helemaal zeker is dat niet.

Foto uit de collectie van Hendrik Roelandt

De Ronde van Vlaanderen Borgerhout

Ooit schreef Borgerhout wielergeschiedenis met mannen als Stan Ockers en Sooi Huybrechts. Hedendaags talent kan binnenkort zijn kans grijpen in den Dreihoek koers. Wat mij betreft één van de leukste initiatieven in Borgerhout van de laatste jaren.

Hierboven 3 foto's van de eerste editie in 2009. Op zondag 9 mei wordt de koers voor de tweede keer georganiseerd. Inschrijven en andere praktische zaken: hier.

Allen daarheen! (per fiets, dat spreekt voor zich)

Foto's: Marcel Verhulst.

Het leven zoals het was: 1966

Wat gebeurde er zoal in 1966? Een greep:

• Indira Gandhi werd gekozen tot premier van India;
• de eerste geslaagde "zachte" landing op de maan, door het onbemande Russische ruimtevaartuig Luna IX;
• John Lennon beweert tijdens een interview dat The Beatles populairder zouden zijn dan Jezus Christus. Later dat jaar verscheen hun grensverleggende LP 'Revolver';
• begin van de Culturele Revolutie in China;
• Engeland wint voor eigen publiek de wereldtitel door West-Duitsland na verlenging met 4-2 te verslaan in de finale van het WK voetbal;
• de premier van Zuid-Afrika, Hendrik Verwoerd, wordt vermoord.
  

Het leven in de Sint-Mattheusstraat ging ondertussen zijn gewone gang.

Foto uit de collectie van Ivo Stalmans.

Opgespoten

De Roma, het is een icoon voor Borgerhout. Ooit bouwval, nu cultuurtempel. Dankzij A. Vreemd eigenlijk dat de redactie niet over meer foto's van de renovatie beschikt. We zullen onze oren eens te luisteren leggen in de buurt. Verhalen en foto's oprakelen. Hebben we weer wat te vertellen aan zij die er toen (nog) niet bij waren. Als er lezers zijn die ons wat willen vertellen: alle wegen leiden naar het mailadres hierboven.

Foto uit de collectie van Hendrik Roelandt genomen door C. Garmendia

Wat ruist daar in het struikgewas?

In het beruchte Te Boelaerpark bewaakt een helfdhaftige agent het altijd verraderlijke struikgewas.

Daaronder: ongeveer hetzelfde stukje park, maar dan recent (vorige week). Op de twee foto's zien we op de achtergrond de oranjerie.

Bovenste foto uit de collectie van Hendrik Roelandt, de onderste foto werd genomen door Geert Janssens.

The Lady with the Lamp

"In een nis van de hoekwoning Bouwensstraat 2 met de Bleekhofstraat werd in 1950 een voorstelling van Onze-Lieve-Vrouw ten-hemel-opgenomen geplaatst. De natuurstenen sculptuur is van de hand van Marcel Van de Meulebroucke (°1909) en bezit - heel uitzonderlijk voor een Madonna - nogal persoonlijke gelaatstrekken. Maria draagt bovendien een modieus golvend kapsel.

Op de bollende voetplaat is rechts een signatuur en datering aangebracht, vanop de begane grond is de inscriptie slecht ontcijferbaar."

Tekst van De Verbeelding, foto van mezelf.

Terug naar school

Vandaag eindigt de paasvakantie, en keren we terug naar de dagdagelijkse schoolroutine. Vandaar dat we nog maar eens wat schoolfoto's doen.

Aan het boompje te zien is het (bijna?) kerstvakantie in Instituut Van den Bussche in de Van Geertstraat. We zijn in het schooljaar 1964-1965 en dit is het eerste leerjaar. Deze klas stond onder leiding van mevrouw Pigmans. Haar echtgenoot - Tom Pigmans - gaf les in Sint Norbertus in de Groenstraat.

Daaronder: een excursie naar het Rivierenhof van een klas van dezelfde school, jaargang onbekend.

Foto's uit de collectie van Hélène Feyaerts.

Gids door de Peperbus (4): kruis

We lezen verder in de Gids voor bezoekers, p. 1.

Toch werd dit massaal bouwwerk op betrekkelijk korte tijd gerealiseerd: voorzien op 5 jaar, werd de kerk voltooid op 3 jaar:

- Eerste spadesteek door de aannemer Vilain op 19 maart 1887;

- Eerste steen gelegd door Pastoor De Koninck op 2de Paasdag, 11 april '87;

- In februari 1890 werd het kruis op de torenspits geplaatst;

- 27 oktober 1890 wijdde Z. Em. Kardinaal Goossens de Kerk in.

Foto van het kruis uit de collectie van Frank Cavens, genomen ten tijde van de restauratie van de kerk in 1963.

Borgerocco, of De dood in Borgerhout

Hugo Claus - de man behoeft geen nadere introductie mag ik hopen - schreef in 1998 "Borgerocco, of De dood in Borgerhout" in opdracht van de Koninklijke Vlaamse Opera voor componist Frederic de Vreese. Het libretto werd geweigerd door de Vlaamse Opera en is dus nooit uitgevoerd. Het verscheen wel in boekvorm (omslag hierboven, ik kocht het boekje ooit in de ramsj).

De 'te lange en niet nobele' tekst van "Borgerocco, of..." handelt over een klassiek gegeven: een vrouw doodt, als gevolg van een echtelijke vete, haar kinderen. De Nederlandse muzikant en componist Henny Vrienten schrijft nu muziek bij de tekst. De operavoorstelling van de zanger van Doe Maar gaat in 2012 op de Operadagen in Rotterdam in première.

Multicultureel Borgerhout als exportproduct. Wie had dat ooit verwacht?

(officieel nieuwsbericht hier)

Verdoemplekje

Vorige maand schreef ik een stukje over Herman Van den Reeck, maar ik vergat erbij te vermelden dat er in Borgerhout een straat naar hem vernoemd is. Bij deze maak ik dat goed: Herman Van den Reeck is postuum geëerd met een straat. En bij die straat hoort een pleintje (foto). Een mooi groen stukje stad dat in deze vorm binnenkort tot het verleden behoort, want het 'biedt nu alleen wat groen om naar te kijken' (!).

Het wordt straks een 'vertoefplekje'. Er komt o.a. een waterpartij, symbolisch verwijzend naar het nabijgelegen waterbouwkundig laboratorium. Bij deze dus een laatste blik op het groen zoals het is, en straks niet meer zal zijn. (officiële info over de heraanleg hier).

Foto: David Michiels.

In de welkom

Vanaf aanstaande maandag wordt de Blijde Inkomststraat heraangelegd. Ooit moest de oude straat - zoals u die hierboven ziet - zonodig gemoderniseerd worden, maar zoals te voorspellen was zorgt het moderne verkeer voor meer overlast dan wat anders. De straat wordt nu weer versmald en vereenrichtingd. Meer informatie hierover vindt u op Antwerpen.be.

Over de molen die vroeger in deze straat stond hadden wij het eerder hier. Het boerderijtje rechts ziet u in volle glorie hier. De tekst op het pand links is niet erg duidelijk, maar als ik een gokje mag wagen: "In de welkom / by de worst / paardenbeenhouwer".

Enkel - dubbel

Een mooi voorbeeld van een dubbelwoning vinden we in de Ferdinand Berckmasstraat 6 en 8.

Mooi symmetrisch ontworpen, dateert deze woning van ergens tijdens het interbellum - of anders van vlak erna.

We schrijven nu wel mooi symmetrisch, maar een Vlaming is niet alleen met een baksteen in de maag geboren. Hij beschikt over een zeldzame vorm van collectief individualisme: wijk van de norm af, maar niet te veel.

En daarom is aan één van de woningen wat veranderd, genoeg om aan mijn ogen pijn te doen.
Maar ja, de gustibus...

Foto: Erwin

Chateau Latour

"Anderung muss sein" sprak men na de Tweede Wereldoorlog. Dus brak men de beschadigde OLV ter sneeuw af en bouwde een nieuwe. Haast symbolisch met de toren aan de andere kant. De bouw ervan is hier begonnen. Laar nouveau komt eraan.

Uit de collectie van Hendrik Roelandt

Koopjes!

Borgerhout is hip, hot, cool en trendy.

Leuk!

Nog leuker wordt het als er aan die populariteit verdiend kan worden.

Dus worden er allerlei prullaria zoals -ik zeg maar wat- asbakken, postkaarten, en - och, waarom ook niet- het Reuzenhuis te koop aangeboden.

Ook bovenstaande prentkaart/tekening wordt op het internet te koop aangeboden voor de luttele prijs van €4,50. Van links naar rechts herken je het districtshuis, een huis van architect Pauwels en de Peperbus.

Intussen in de Nieuwe Antwerpenaar

Wij zijn erfgoedamateurs, we geven het eerlijk toe. Nee, ik bedoel niet vrijetijdsprutsers, ik heb het over liefhebbers. Als u echt iets wil weten over het Borgerhoutse erfgoed, dan moet je bij Geert zijn.

Regelmatige lezers kennen hem uit de reacties waarin hij ons corrigeert (dank daarvoor), becommentarieert (leuk!) en motiveert (w00t!). Sedert gisteren is hij ook officieel dé erfgoedkundige van Borgerhout. Het stond in de gazet. Enfin, toch in de Nieuwe Antwerpenaar afdeling Borgerhout die op krantenpapier wordt gedrukt.


Hij vertelt over de heemkundekring, deze blog (weerom merci) en over het Reuzenjaar 2011-2012. Hierboven klikken op de afbeelding en u kan meelezen en meespreken.

Hoog Erwin, kijk omhoog Erwin...

...en dan valt je iets op.

Je passeert al jaren langs dit gebouw op de Turnhoutsebaan nummer 20 en dan doe je de moeite om je nek eens meer dan 20° verticaal naar omhoog te bewegen. Dan zie je een mooie art-nouveau(?) versiering in de gevel.

Alleen bekruipt je dan de vraag: Wie of wat huisde hier? Een boogschuttersvereniging lijkt logisch. Opzoekingen hebben echter - voorlopig - niets opgeleverd.

Dus, over naar lezers.

Foto's: van Erwin

Het Rode Kruis poseert

Poseren voor het districtshuis, het is iets wat elke zichzelf respecterende vereniging doet. Het Rode Kruis is een zichzelf respecterende organisatie. Hoogwaardigheidsbekleders zittend op de voorgrond, bijna metaforisch geruggesteund door het voetvolk. Klassieker in het genre.

Van een hoofddoekenverbod in openbare functies was toen duidelijk nog geen sprake.

glijbaan

glij·baan de; v(m) -banen 1 gladde baan op ijs of sneeuw 2 hellende goot waarlangs kinderen een zandbak, een zwembad inglijden 3 hellende goot waarlangs de zandbak de kinderen tegemoet komt

An Englishman in Borgerhout

Een feest is nooit écht een feest als je je niet kan verkleden. Een schoolfeest al helemaal niet. Op de foto wordt dit mooi gedemonstreerd door een onschuldige leerlinge van het Lyceum aan de Generaal de Wetstraat. Een kostuum, dat is altijd goed.

Uit de collectie van Hendrik Roelandt